Sau khi thành công với nghề nuôi ong lấy mật, đầu năm 2023, anh Nguyễn Văn Cường (trú xã Sơn Giang, Hà Tĩnh) quyết định mở rộng thêm nghề mới, nghề trồng dâu, nuôi tằm.

Cây dâu khá thích nghi với điều kiện thời tiết, thổ nhưỡng trong vùng nên sinh trưởng và phát triển tốt, sau khi trồng hơn 4 tháng là có thể thu hoạch lá. Thức ăn của tằm chỉ là lá dâu sạch. Theo đó, dâu trồng không được phun thuốc bảo vệ thực vật, bón phân hữu cơ, cây dâu có thể thu hoạch tới 10 năm mới trồng lại. Để thành công với mô hình nuôi tằm, anh Cường đã phải gói ghém hành trang đi học tập kinh nghiệm tại Trung tâm Nghiên cứu Dâu tằm tơ Trung ương. Sau khi tiếp thu kiến thức cùng với sự hỗ trợ đắc lực của Trung tâm, anh Cường trở về nuôi tằm mà mình đã định hướng. Với sự quyết tâm của bản thân, đến nay, anh đã làm chủ quy trình nuôi tằm trong phòng lắp đặt điều hòa nhiệt độ.

Chia sẻ về công việc nuôi tằm, anh Nguyễn Văn Cường cho biết, nuôi tằm không khó nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn thận, chu đáo của người nuôi. Để con tằm sinh trưởng, phát triển đạt hiệu quả tốt nhất, gia đình đã mạnh dạn sử dụng điều hòa trong quá trình nuôi. Với diện tích gần 40m2, anh đã đầu tư 2 máy điều hòa 2 chiều có công suất 900 BTU, lắp đặt thêm thiết bị đo nhiệt độ, độ ẩm để luôn kiểm soát nhiệt độ phù hợp cho tằm sinh trưởng. Con tằm rất nhạy cảm với môi trường và nhiệt độ, cho nên nuôi ở quy mô lớn, đòi hỏi phải bảo đảm nhiệt độ trung bình trong phòng nuôi tằm luôn duy trì từ 25- 28 độ C, độ ẩm khoảng 80- 85% thì tằm mới sinh trưởng và phát triển tốt.

Sự phát triển của con tằm trải qua 5 tuổi đời (mỗi tuổi đời kéo dài từ 2-3 ngày). Qua một lần lột xác, tằm sẽ thêm một tuổi. Từ độ tuổi thứ 2 trở đi, tằm ăn rất nhiều lá dâu, đây gọi là giai đoạn "tằm ăn rỗi", cho nên người nuôi phải liên tục bổ sung thức ăn. Khi con tằm "chín" nó sẽ nhả tơ bao bọc quanh mình, tạo thành kén tằm. Cũng theo anh Cường thì, vất vả nhất là trong 3 ngày "tằm ăn rỗi", người nuôi phải thường xuyên theo dõi, quan sát cẩn thận để kịp thời phát hiện những bất thường, nếu sơ sẩy trong công đoạn này, mọi sự cố gắng "đổ sông, đổ biển".

Thế nhưng, bù lại nuôi tằm cho giá trị kinh tế cao hơn gấp nhiều lần so với làm nông nghiệp truyền thống hiện nay tại địa phương. "Nuôi tằm, ngoài việc lựa chọn con giống tốt, nguồn thức ăn phải đảm bảo, yêu cầu về nhiệt độ phù hợp là hết sức quan trọng. Từ khi nuôi tằm trong phòng điều hòa, chúng tôi dễ dàng kiểm soát được nhiệt độ, điều chỉnh phù hợp theo từng lứa tuổi, giúp tằm phát triển tốt hơn. Mặc dù, chi phí đầu tư ban đầu cao, nhưng việc lắp đặt điều hòa nhiệt độ giúp giảm tỷ lệ tằm bị bệnh và năng suất kén tăng lên rõ rệt"- anh Cường chia sẻ thêm.

Cũng là người tiên phong đến với nghề nuôi tằm, anh Nguyễn Công Chính (xã Đức Thịnh, Hà Tĩnh) là người có dày dạn kinh nghiệm và hiểu rõ đặc tính của con tằm. Với anh Chính, ở giai đoạn ươm giống, nhiệt độ thích hợp nhất là 25-28°C. Bởi vậy, việc sử dụng điều hòa trong thời điểm ươm tằm là để duy trì nhiệt độ ổn định, giúp tằm phát triển tốt, giảm thiểu bệnh tật, tăng năng suất kén trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. "Kết quả nổi bật nhất của việc áp dụng mô hình nuôi tằm trong phòng điều hòa là năng suất kén tăng 2-3 lần so với nuôi truyền thống, tỷ lệ sống của tằm đến khi vào kén lên đến 95%. Cứ mỗi hộp tằm sau 15 ngày chăm sóc có thể cho 55-60kg kén, nếu áp dụng nghiêm ngặt các quy trình kỹ thuật có thể đạt năng suất cao hơn"- anh Chính cho biết thêm.

Được biết, mỗi năm anh Chính nuôi 10 lứa tằm, mỗi lứa nuôi 2 hộp tằm. Với giá bán dao động từ 170.000 -180.000 đồng/kg kén, hàng năm ông Chính thu về khoảng từ 120 triệu đến 150 triệu đồng/năm. Ngoài ra, gia đình ông còn cung cấp tằm giống, cây dâu giống cho bà con.

Theo nhiều người nuôi tằm ở Hà Tĩnh, tằm là loại côn trùng có nhiệt độ cơ thể phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường. Nếu nhiệt độ cao hơn hoặc thấp hơn sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sinh trưởng, tằm dễ phát sinh bệnh, năng suất kén giảm. Trong khi ở Hà Tĩnh, vào mùa hè nhiệt độ có khi lên đến 38-40 độ C, với nhiệt độ này tỷ lệ tằm chết sẽ rất cao. Để tằm phát triển, ngoài kỹ thuật chăm sóc cẩn thận và đảm bảo thức ăn, việc lắp đặt điều hòa để duy trì nền nhiệt ổn định là yếu tố then chốt.

Với hiệu quả kinh tế đem lại từ nghề trồng dâu, nuôi tằm, các địa phương ở Hà Tĩnh khuyến khích người dân mở rộng diện tích, quy mô, tăng cường áp dụng khoa học kỹ thuật. Trước đây nuôi tằm phải phụ thuộc vào thời tiết, thu nhập của người nuôi khá bấp bênh. Từ khi người dân áp dụng mô hình nuôi tằm trong phòng điều hòa đã đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn, mở ra hướng đi mới, giúp tằm phát triển tốt, cho nhiều kén, mang lại thu nhập ổn định cho người dân.

X.S